Community; het is een term die veel valt in gesprekken met jonge artiesten, misschien wel in het bijzonder met Britse muzikanten. Gentrificatie heeft een generatie kennelijk doen inzien hoe belangrijk een gemeenschap of samenleving kan zijn waarin niet enkel het recht van de sterkste geldt. Al even vaak valt de term in gesprek met Fake Turins, een band met elf leden, een community op zich.

Door: Wim du Mortier Foto’s: Michel Mees
Fake Turins heeft een nieuwe single Built To Touch uitgebracht als voorproevertje voor een ep die mei 2023 verschijnt.

Nog wat vermoeid van een nacht doorhalen in Rotterdam na hun optreden eind mei in Rotown valt de zanger en bassist van de band Dominic Rose aan op een drankje en een hapje eten. Rose is in Rotterdam intussen bekend als de ‘speaker’ van Left of the Dial, het gezicht in de promo-filmpjes. Zijn band speelde op de editie 2021 van het festival. We hebben afgesproken samen te praten over de band en hun drijfveren, maar bijna de complete band schuift daarbij aan en praat mee. Zo gaat dat in een community waarin iedereen een stem heeft. „Luisteren en elkaar vertrouwen. Dat zijn denk ik de sleutels om een groep als deze te laten floreren”, begint Rose op serieuze toon het gesprek over hoe een grote band als deze bij elkaar komt en kan functioneren. Een gesprek dat gaandeweg de haarscheutjes in de samenwerking aan het licht brengt.

Fake Turins is letterlijk en figuurlijk organisch gegroeid in het noorden van Londen. Het gezelschap is stap voor stap bij elkaar gekomen, via vrienden, familie of huisgenoten. Mars Washington: „Uiteindelijk liggen er allemaal lijntjes tussen iedereen in de band. Sommigen kennen elkaar al heel lang, anderen korter maar zijn intussen vrienden geworden. We zijn hier niet alleen als muzikanten, maar ook als vrienden. Die vriendschap is belangrijk om er ook echt een hechte community van te maken. En dat helpt om met elkaar beslissingen te kunnen nemen. Ik denk dat we nu in een fase zijn beland waarin niemand bang is om een eigen mening naar voren te brengen. Iedereen heeft daarom een sterke stem in het geheel, en dat is heel positief.”

Drummer Scott Custis: „Dat we goede vrienden zijn, zit desondanks het nemen van besluiten niet in de weg. Je hoeft niet bang te zijn dat je op de tenen van je vriend gaat staan, want waar het in deze groep echt om gaat, is om uit te vinden waar we het met zijn allen wel over eens kunnen worden; ‘common ground‘. En hopelijk blijft het voor ons allemaal op die manier ook interessant om er mee door te gaan.”

Mars Washington grapt dat hij koste wat het kost wil voorkomen dat de samenwerking uitmondt in een commune en zij bij elkaar gaan wonen. „Er is ruimte voor ieders mening, maar uiteindelijk moet het wel uitmonden in een vorm van creatieve professionaliteit. Want los van de banden tussen bandleden, zijn we bij elkaar om de best mogelijke muziek te maken. Soms als je muziek maakt met mensen die je erg goed kent, kan die professionaliteit een beetje op de achtergrond raken. Dat wij die professionaliteit wel in het vizier kunnen houden én als groep hechter worden, is een belangrijk kenmerk van onze groepsdynamiek.”

Leiderschap
Het beeld dat Washington en Custis schilderen klinkt utopisch. Met elf mensen in harmonie besluiten nemen over zo iets persoonlijks als muziek maken, het lijkt haast onmogelijk zonder een vorm van leiding. De rol van Rose is daarom opmerkelijk. In geschreven stukken over Fake Turins wordt hij steevast aangewezen als de leider of het gezicht van de band. Als een dirigent van een orkest. Dat hij die rol vervult, of vervulde, blijkt als hij uitleg geeft over het schrijfproces. Rose droeg ooit de ideeën aan in de vorm van demo’s, waarop de rest voortborduurde. Intussen wordt er meer collectief gecomponeerd. Maar hoofdlijn is dat alle elf muzikanten de ruimte hebben iets bij te dragen aan de nummers. Rose: „Met zo’n grote band moet je wel op een andere manier muziek maken. Het vereist wel veel meer aandacht voor de arrangementen en vooral voor de belangrijkste elementen in het arrangement. In jazz heb je de ‘head’ (het terugkerend thema, red.), wij hebben refreinen. Als een band van een bepaalde grootte is, moet je onderscheid maken tussen wat de belangrijkste elementen zijn en wat verder inkleding is of waar meer vrij kan worden geïmproviseerd.”

Het gesprek buigt nu naar de manier waarop de elf met elkaar beslissingen nemen over de zaken die Rose noemt. Gitarist Jonny Dickens mengt zich in de discussie. „Het is niet logisch om als een band zich vormt gelijk al afspraken te maken over hoe je democratisch besluiten neemt. Dat is bij ons als van nature zo gegroeid. Er is niet echt een leider van deze groep denk ik. Bij het nemen van beslissingen bij het maken van de muziek is die leider er niet echt. Het zou ook raar zijn en misschien zelfs oneerlijk als één persoon tien anderen zou leiden.”

Er valt een ongemakkelijke stilte in het gesprek. Bandleden zoeken oogcontact met elkaar. Tot Rose zegt „Ik ben het daar niet mee eens… persoonlijk.” 

Dickens: „Nou, misschien dat het zo is voor sommige dingen…”

Washington: „Je hebt wel een initiatiefnemer nodig om richting te geven aan beslissingen en focus in de organisatie te bewaren.” Amy en Rose Wilson knikken instemmend en kijken Dickens aan. 

Dickens: „Maar het is geen situatie van ‘ik vertel wat jij moet doen’, toch? Het is als een pyramide misschien…”

Na zijn zonnebril te hebben opgezet en zich in lichaamstaal even afzijdig te hebben gehouden van het gesprek, herpakt Rose zich. „Ik denk dat het heel belangrijk is dat we het als groep eens zijn over zaken. Als het gaat om componeren en administratieve dingen… Ik heb ideeën over wat ik dit project graag wil laten zijn. Maar als ik tien anderen zou moeten zeggen wat ze moeten doen, dan zou dat niet werken. Nee, ik zou hier dan niet willen zijn, het zou ook niet leuk zijn.” Amy Wilson valt hem bij: „Er komen hier verschillende mensen bijeen en die dragen allemaal iets bij. Wat het uiteindelijk wordt, komt voort uit het collectief. Maar als grote band heb je wel een idee van een richting nodig. Tegelijk nemen bandleden verschillende rollen op zich. Mars Washington bijvoorbeeld, is bezig met het visuele aspect, en zo zijn er veel verschillende rollen in de band die worden ingevuld.”

Minutieus uitgedacht
Een live concert van Fake Turins is tegelijk luid en overweldigend – met elf instrumenten maak je snel een muur van geluid – en visueel is er ook heel veel aan de gang op het podium. „We hebben het al eens omschreven als georganiseerde chaos”, zegt Washington glimlachend. 

„Maar het is wel allemaal gearrangeerd. Het klinkt misschien als chaos, maar het is minutieus uitgedacht”, vult Amy Wilson aan. Washington: „En er is veel ruimte om onszelf te ontwikkelen. Dat vind ik heel positief en ook in die zin zijn we een echte community.” De muziekvoorkeuren van de bandleden verschillen sterk. En omdat iedereen zijn steentje bijdraagt, komt zo ook tot uiting dat Fake Turins niet in één genre vastzit. „Sommigen van ons houden van disco of funk of jazz en zelf hou ik meer van elektronische postpunk-dingen”, zegt Dickens. „Breng dat bijeen in één ruimte, en er ontstaat iets interessants dat moeilijk te karakteriseren is.” Hij vertelt termen als postpunk – een van de genres waar Fake Turins mee in verband wordt gebracht – te haten. „Alles is tegenwoordig postpunk.” Rose nuanceert dat: „Ik vind dat er iets spreekt voor een genre-aanduiding die dingen bijeenbrengt. Dus als een term als postpunk nodig is om fans van alternatieve muziek bijeen te brengen, dan ben ik daar voor.”

Een gemeenschap veronderstelt dat je iets gemeen hebt. De leden van Fake Turins verschillen kennelijk sterk in sommige opzichten, maar verenigen zich in een gemeenschappelijk doel: muziek maken en optreden. De ‘common ground‘ waarin de bandleden zich hoe dan ook wel vinden is de dansbaarheid van hun muziek. Custis: „Het project is gestart met het idee dat we mensen wilden laten dansen. En zeg zelf; het is echt heel moeilijk om niet ook te willen bewegen als je elf mensen op het podium ziet dansen. Dus we hebben groove en snelle disco als basis, en al die andere invloeden geven kleur rond onze centrale doelstelling: ‘Let’s get dancing!’

De Left of the Dial-community
Fake Turins heeft alle kenmerken van een community en de problemen die er kunnen spelen om zo’n gemeenschap in harmonie te laten functioneren. Utopische ideeën blijken dan soms in de praktijk op gespannen voet te staan met praktische haalbaarheid en persoonlijke gevoelens. En het gesprek illustreert dat die strijd zich ook in het hoofd van een en dezelfde persoon kan afspelen: Rose committeert zich blijkens zijn woorden aan het morele idee om iedereen een stem te laten hebben, maar heeft er tegelijk zichtbaar moeite mee als zijn inzet het collectief in goede banen te leiden geen erkenning krijgt. Toch lijkt het geloof in de waarden van een community Fake Turins te inspireren. Deze groep creatievelingen droomt over het vormen van een grotere community. Te beginnen met andere Britse muzikanten. En bijzonder genoeg is daarvoor een basis gelegd in het buitenland, tijdens Left of the Dial 2021.

„Left of the Dial was een mooie gelegenheid om veel van onze vrienden uit de muziek-community te ontmoeten. In Londen krijgen we daar niet altijd de kans voor. Die stad is zo groot dat je je er als artiest geïsoleerd kunt voelen. Maar in Rotterdam hebben we elkaar zien spelen en elkaar ontmoet in de ruimte die ons daarvoor gegeven was. Dus we kwamen terug van Left of the Dial en waren niet alleen als band hechter, maar hadden ook betere banden met andere bands.”  Amy Wilson: „Er was een gevoel van kameraadschap. Het was zo goed om dat mee te maken. Ik heb nog nooit zo’n ervaring gehad.” 

Heeft dat blijvende gevolgen?

„Oh jaa, zeker”, roepen de bandleden enthousiast in koor. „De relaties die er al waren zijn er door verstevigd.”

Rose: „Om meerdere dagen hier in Rotterdam te zijn, uit te gaan, met elkaar te praten, te drinken en elkaar te zien spelen. En dat in een stad waar veel van ons nog nooit waren geweest. En veel van de Britse bands waren nog niet eerder het land uit geweest. En dat te doen met bands die je niet alleen kent maar van wiens muziek je houdt, maakt het allemaal nog mooier.” Custis: „Het festival was een ommekeer. Ook voor mij persoonlijk. Om na de corona-periode de kans te krijgen zo’n stap te zetten. Dat geeft een geweldig momentum. Ik weet niet wat jullie hebben gedaan hier in Rotterdam, maar het was echt heel belangrijk voor ons.” Rose: „We houden allemaal van het festival. Rotterdam zal altijd een speciaal plekje in ons hart houden.”

Artistieke motor
Als het aan de leden van Fake Turins ligt, blijft het niet bij het aanhalen van de banden in de community van artiesten. In vergelijking met de Canadese band Crack Cloud, die zich betrokken voelt bij de buurt waar de band woont en werkt, droomt de Britse groep er van ook in die richting de vleugels uit te slaan. Een groep creatievelingen functioneert zo als motor voor de samenhang in een gemeenschap. De band als community, binnen de community van bands in en rond Londen, vervult dan ook een betekenisvolle rol in de lokale gemeenschap.

Rose: „Dat is het ultieme. Dat zou de stap moeten zijn voor elke groep die zijn eigen muziek of eigen kunst maakt. Om dan uit te reiken naar anderen in je omgeving – ook gemarginaliseerde mensen in arme wijken – en die er bij te betrekken. De steun van creatieven is daarbij denk ik fundamenteel nodig om de houding van mensen te veranderen. Dat doen we nu nog niet. Niet omdat het ons niet interesseert, maar we zijn nog niet zo ver. Ik hoop wel dat we onze activiteiten verder kunnen uitbreiden.” Custis: „Ik hou van het idee van Marshall McLuhan – ‘The medium is the message‘ – en ons medium is ‘community based music‘. Ik hoop dat iedereen zich naar buiten kan keren en probeert een beetje aardiger en vriendelijker te zijn. Zoals tijdens de ‘rave’ in de jaren negentig”. Washington: „Gek genoeg is rave nu net één van de weinige genres die we niet spelen!”