Vanaf vandaag kunnen Ierse artiesten een basisinkomen aanvragen. Het gaat om een proef van drie jaar en er is ruimte voor 2.000 artiesten. Via een niet al te ingewikkelde procedure kun je je aanmelden, als je tenminste kunt aantonen dat je vijf jaar als artiest werkzaam bent, of dat je een opleiding hebt gevolgd in jouw kunstvorm. Het is niet alleen bedoeld voor muzikanten, maar ook voor schrijvers, acteurs, dansers, kostuumontwerpers, geluidsmensen, architecten, decorbouwers, poppenspelers, acrobaten en nog zo’n 50 beroepen die op de een of andere manier iets met kunst te maken hebben. Er wonen grofweg 5 miljoen mensen in Ierland en hoewel boekers, artiestenmanagers en promotiemedewerkers zijn uitgesloten van de regeling, blijft het natuurlijk een enorm grote groep mensen die in aanmerking zullen komen voor dit basisinkomen. De verwachting is dan ook dat er veel te veel aanvragen worden gedaan. Om het zo eerlijk mogelijk te verdelen, worden alle aanmeldingsformulieren anoniem in een digitale pot gestopt en er willekeurig 2.000 uit getrokken. Uit de overige aanvragen wordt een controlegroep samengesteld om te kijken hoe het artiesten zonder basisinkomen vergaat. Ben je wel een van de gelukkige 2.000 artiesten, dan krijg je drie jaar lang elke maand €1.300 op je rekening gestort.

De aanvragen gaan per artiest, dus het kan zijn dat een zanger van een band geen basisinkomen krijgt en de drummer wel, maar dat is dan meteen ook zo’n beetje het enige nadeel dat ik kan bedenken van deze proef. Nu ben ik sowieso een voorstander van een basisinkomen voor iedereen, dus dat zal mijn mening wat kleuren. Het idee dat kunstenaars vooral een heel zwaar leven moeten hebben om goed werk te produceren, vind ik onzin. Oké, het gros van de beste liedjes komt voort uit gebroken harten, maar van mij hoeven artiesten die net verlaten zijn door een geliefde niet óók nog eens honger te lijden, of in de kou te zitten omdat ze hun gasrekening niet kunnen betalen.

In Nederland gaat de discussie over eerlijke vergoedingen voor artiesten voornamelijk over optredens. Op Spotify leveren 100.000 streams ongeveer €340 op, dus iedereen roept dat artiesten het vooral van live optredens moeten hebben. Maar ja, hoeveel shows kan een gemiddelde band op jaarbasis doen in Nederland? Niet snel genoeg om in de buurt te komen van dat Ierse basisinkomen. En als je simpelweg de gages van artiesten verhoogt, zonder dat daar meer ticketinkomsten tegenover staan, zullen er alleen maar minder plekken komen om te spelen, want dat kunnen zalen niet betalen. Je kunt die gages natuurlijk aanvullen met subsidie zoals nu al soms gebeurt, maar dan blijft nog steeds de vraag: waarom zou je artiesten alleen vergoeden voor livemuziek en waar moeten ze van leven als ze aan nieuw materiaal werken?

De verwachting is dat de Ierse regeling zichzelf betaalt, omdat over al het extra geld dat artiesten verdienen 40% belasting moet worden afgedragen. Mocht er dus toevallig een nieuwe U2 tussen zitten die in de komende drie jaar een stadiontour doet, betaalt zo’n band mee aan artiesten die minder succesvol blijken. Lijkt mij een prima oplossing en ik hoop van harte dat Nederland ook een regeling opzet waar niet alleen artiesten, maar ook geluid- en lichttechnici gebruik van kunnen maken. De afgelopen jaren waren zwaar zat voor iedereen, hoe sneller de cultuursector weer bruist, hoe beter.

Minke Weeda