‘Me and Jesse stayed up ‘til two. We talked about dreams, about things, about you’. Greta Kline vertelt in het liedje Jesse over een nachtelijk gesprek met een vriend. Alle liedjes gaan over haar eigen microcosmos; haar ervaringen en hoe zij zich daarbij voelt. Het is zo direct en eerlijk dat je je een voyeur voelt als je de charmante 52ste (!) release van Frankie Cosmos aka Greta Kline getiteld Vessel beluistert. Muzine ontmoet de 24-jarige goedlachse maar o zo verlegen muzikante in Amsterdam. Geen gesprek over haar beroemde ouders Phoebe Cates en Kevin Kline noch over haar veelbesproken stukgelopen relatie met Porches voorman Aaron Maine. Maar wel over de kunst van het schrijven van teksten en hoe ver je kunt gaan in het bij naam noemen van je vrienden.

„Frankie Cosmos is de bandnaam maar is door de jaren heen ook een soort bijnaam voor mijzelf geworden. Het is ontstaan bij mijn ex-vriendje. Ik had hem een boek gegeven van de dichter Frank O’Hara. Ik zong wel eens tweede stem bij zijn optredens in New York en hij riep me dan het podium op met de naam Frankie Cosmos. En dat is dus uit de hand gelopen. Maar voor mij voelt het als een leuke naam voor een project. En inmiddels is het groter dan mijzelf. Er zijn zelfs t-shirts met die Frankie Cosmos erop en mensen dragen die!”

Greta Kline sipt aan een kopje thee en zet een verlegen glimlach op. Kortgeschoren piekhaar, baggy broek met bretels. Alerte groene ogen. Ze haalt een lijstje tevoorschijn met bands waar ze volgens een journalist maar eens naar moet luisteren omdat haar muziek daarop zou lijken; Grandaddy, Juliana Hatfield. Nooit van gehoord, geeft ze toe, „Ik luister niet zo veel naar muziek.” Liever maakt zij muziek. Sub Pop geeft nu haar 52ste release uit. Ze begon op haar zestiende met componeren als een manier om herinneringen vast te leggen. En die slecht klinkende naïeve liedjes zette ze onbeschaamd voor iedereen te horen op internet. „Ik zag internet als een handige plaats om het op te slaan.” Door de jaren is haar muziek letterlijk en figuurlijk gegroeid, kwamen er steeds meer mensen bij om muziek met haar te maken en heeft ze nu een voltallige band. Tot nu toe deed ze alles zelf, tot en met het boeken van optredens. Nu is ze blij dat SubPop haar daarbij gaat helpen zodat zij zich kan concentreren op wat zij het liefst doet: liedjes schrijven.

„De naam Frankie Cosmos werkt ook als een emotioneel schild. Ik heb nog steeds last van plankenkoorts als ik moet spelen. En dan is het fijn om een soort van karakter te hebben waarin je kunt kruipen op het podium. Het helpt me te denken dat het geloofwaardig is dat ik op een podium sta. En dat ik daar hoor. Want Frankie, die wordt gewoon gevraagd om op te treden! Het geeft me dus een reden om er te zijn.”

„Ik heb denk ik een eigenaardige podiumpresentatie. Ik draag graag veel te grote jeans en een grote trui, gewoon om me comfortabel te voelen. Daarin ga ik het podium op. Allesbehalve cool dus. Die naam is eigenlijk het enige verschil met dat ik zelf op een podium zou klimmen en zeggen, ‘hallo, ik ben Greta en ik ga nu voorlezen uit mijn dagboeken waarin mijn diepste gedachten staan’. Behalve de naam Frankie Cosmos is alles heel erg eerlijk en juist geen ‘optreden’.”
„Toch is het niet zo dat de teksten in mijn liedjes letterlijke passages uit mijn dagboek zijn. Maar het is er wel op gebaseerd. Ik hou een dagboek bij, en daarin oefen in mijzelf in het verwoorden van wat ik voel. Het schrijven van een liedje is een heel ander proces. Dan probeer ik mijzelf in een tekst te doorgronden en blijf daaraan slijpen tot het voor mijn gevoel de kern raakt. Er kan soms wel een stukje fictie insluipen. Maar over het algemeen is het een kleine ervaring die ik uitvergroot en daar een liedje over probeer te schrijven. Toen ik begon met schrijven was het voor mij een manier om te archiveren wat ik graag wilde onthouden. Maar het gekke is dat ik nu merk dat dit zo niet werkt. Met de tijd verandert de betekenis van de woorden ook voor mij voortdurend. In tegenstelling tot mijn dagboek. Daarmee kan ik terughalen hoe ik me op dat moment voelde. Een songtekst staat toch verder af van de pure emotie van dat moment.”

„Het verwarrende van muziek uitbrengen is dat je van mensen hoort dat die zich herkennen in je teksten. Het gaat letterlijk een eigen leven leiden. Het is nogal een aparte ervaring om een liedje te schrijven en dat iemand anders je dan vertelt dat het heel iets anders betekent dan wat ik er zelf bij had bedacht. Zo zeer dat het mijzelf aan het twijfelen brengt wat ik nu bedoelde te zeggen. Mijn vorige plaat werd door veel mensen uitgelegd als een ‘breakup-album’. Dat was niet zo, maar in ben toch weer gaan luisteren of het misschien toch het geval was. Haha, het is als gratis therapie om al die meningen van anderen te horen over jouw liedjes.”

Jesse
Als Greta’s teksten een basis in de werkelijkheid hebben, hoe zit dat dan met het liedje Jesse waarin ze vertelt over een nachtelijk gesprek? Als ik haar vraag wat Jesse van het liedje vond, in de veronderstelling dat het een fictieve naam zou zijn, wordt het even stil en kijkt Greta Kline me verlegen aan. „Ehh, ik heb Jesse er nog niet over gesproken….. Ja, er is echt een Jesse en ik weet niet of hij het al heeft gehoord… We zien elkaar niet zo heel vaak. Het was gewoon een avond tijdens een tour waarbij ik bij hem overnachtte. Vind je dat ik het hem moet laten weten dat ik er een liedje over heb geschreven…? Als hij het heeft gehoord zal hij zich misschien afvragen of het over hem gaat”, grinnikt Kline.

Kline legt me uit dat gesprekken als de onze zo soms in liedjes terecht kunnen komen. „Dat hoeft niet, maar kan wel.” Onderwerp is dan meestal hoe ze zich op dat moment voelde. „Zo gaat dat soms. Ik heb al een paar rare ervaringen met andere mensen die denken dat een tekst over hen gaat. En dat ik ze dan misschien kwets als ik moet zeggen dat dat niet het geval is. Ik heb het met een hele goede vriend van me gehad. Ik hoorde maanden later dat hij dacht dat het over hem ging. Het voelde vervelend om te moeten zeggen dat dat niet klopte.” Kline vertelt dat ze haar teksten al minder realistisch maakt. „In het beging toen niemand nog om mijn muziek gaf, heb ik de naam van een vriendje veel in teksten gebruikt en wist iedereen dat het over hem ging. Toen de belangstelling begon te groeien voor mijn muziek, begreep ik dat het allemaal heel persoonlijk was en er plots een spotlicht stond op mijn en zijn privéleven. Sindsdien zijn mijn teksten toch minder specifiek en gaan ze meer over generieke emoties die niet per se slaan op gebeurtenissen in mijn leven. Zo ook in Jesse. Het begint met het gesprek dat we hebben maar dan waaiert het in allerlei gedachten uit. Typisch voor mij, want ik kan maar heel kort ergens mijn aandacht bij houden. Daarom zijn mijn liedjes ook zo kort.”

Politiek
„Mijn liedjes gaan altijd over mijn eigen ervaringen. Ik had niet het idee dat mijn teksten een politieke lading hadden. Tot iemand mij aansprak over een tekst waarin staat the weird soundman would never touch a guy that way. Ik had me nooit gerealiseerd dat er een feministisch thema inzit, maar ben dat sindsdien gaan inzien. Mijn teksten zullen nooit een regelrecht politiek statement bevatten; ik zal het altijd beschrijven zoals ik het door mijn eigen ogen zie. Ik kan dat niet anders. Mijn nieuwe plaat Vessel gaat dan ook voor een groot deel het over hoe het is om een vrouw te zijn. Het sterkst klinkt dat door in het nummer Accommodate: ‘My body is a burden, I’m always yearning, to be less accommodative’. Natuurlijk worstelen mensen van verschillende genders ermee om voor zichzelf op te komen. Maar ik denk dat dit vooral geldt voor vrouwen, want zij zijn aangeleerd om hun wil niet voorop te stellen. Ik probeer mijzelf aan te leren vaker nee te zeggen en voor mijzelf te kiezen. Ik vind het een gecompliceerd onderwerp omdat in inzie dat niet alleen vrouwen hiermee te maken hebben. Toch denk ik dat het cool is om het te benoemen en te vechten tegen verwachtingspatronen.”

„Ik vind het leuk om te zien dat op onze optredens ook oudere mannen komen die mijn liedjes meezingen. Ook liedjes over hartzeer en met een feministisch perspectief. Ik bedenk me dan dat het mooi is dat ze hardop kunnen meezingen met die teksten en ze misschien een stukje van hun gevoelens kunnen laten zien die ze volgens de verwachtingspatronen normaal niet de ruimte kunnen geven. Het is ook wel kenmerkend voor de scene waarin ik verkeer en ben opgegroeid. Iedereen is er aardig en gevoelig. Ik denk dat mijn leven een heel ander verloop had gekregen als ik niet in een veilige omgeving met vrienden om mij heen mijn eerste optredens had kunnen doen. In Brooklyn is er een scene waar jongeren dingen kunnen uitproberen. Wij proberen daaraan trouw te blijven door de toegangsprijzen voor onze shows zo laag mogelijk te houden en het voor alle-leeftijden open te houden. Zaaleigenaren vinden dat niet leuk. Die verdienen vooral aan de verkoop van alcohol en dat mag niet bij die optredens voor alle leeftijden.”

Te gevoelig
Nu Sub Pop hun nieuwe plaat uitgeeft, zet Frankie Cosmos een flinke stap in professionaliteit en staat de band aan de vooravond van een jaar lang touren over de wereld. Toch ziet Greta Kline dit niet als haar definitieve carrièrekeuze. „Ik weet het nu nog niet zeker. Ik vind het niet makkelijk om te spelen in een omgeving die minder vriendelijk is en tijdens tours kom je dat onvermijdelijk tegen. Ik zie het nu maar als mijn werk. Werk dat mij de vrijheid geeft om thuis liedjes te schrijven. Het is in elk geval logischer om geld te verdienen met muziek dan dat ik een heel ander beroep zou uitoefenen. Ik ben nog maar 24 jaar oud. Ik kan nog een ander leven kiezen. Ook al heb ik school niet afgemaakt omdat ik al snel kon gaan touren met vrienden. Graag zou ik weer naar school gaan en een beroep leren. Een lerares worden, eentje die liedjes schrijft bijvoorbeeld. Misschien wordt het wel zoiets want het is hartstikke eng om muziek te maken en die naar buiten te brengen. In vraag me wel eens af of ik niet te gevoelig ben voor deze baan. En wie weet hè, houdt het succes op en kan ik niet eens meer touren. Dus nee, Frankie Cosmos is denk ik nog niet de laatste vorm van Greta.”