Het is even stil geweest rond de internationaal vermaarde formatie The Ex. Ze keren terug tijdens Peel Slowly and See met een volledige set aan nieuw materiaal. Dat past mooi bij het karakter van het festival in Leiden waar liefhebbers komen om nieuwe muziek te horen en te ontdekken.

Foto’s: Jan Rijk

Na een hiatus, ingegeven door de pandemie waarbij concerten telkens werden ingepland en weer afgelast, kwamen Terrie Hessels, Katherina Bornefeld, Andy Moor en Arnold de Boer een poosje terug weer bij elkaar om eens te kijken ‘of we nog iets te zeggen hebben’, zo formuleert gitarist en lid van het eerste uur Terrie Hessels het. En direct was er weer die klik met elkaar. „Het ging verbazingwekkend goed. We wilden sowieso een beetje overnieuw beginnen, zoals we altijd doen met een set na verloop van tijd. Iedereen was weer heel hongerig om te beginnen en binnen de kortste keren hadden we tien ideeën. Die hebben we langzaam maar zeker uitgewerkt. Af en toe komt er één bij of valt er één af. Je weet hoe dat gaat.”

Dat nieuwe werk gaat The Ex laten horen tijdens de komende internationale tour. Die leidt slechts langs twee plaatsen in Nederland, waaronder het Leidse festival Peel Slowly and See, dat vrijdag 1 en zaterdag 2 maart op verschillende locaties in het centrum van Leiden wordt gehouden.

„Het wordt behoorlijk spannend en het is een mooi setje geworden, vind ik zelf”, zegt Hessels over de plannen wat The Ex in Leiden wil gaan spelen. „Het is ritmisch weer pittig af en toe. Katherina verzint geheel organisch ritmes die dan plots in tien zijn of in zeven of in drieënhalf. Bijna niet te volgen. Maar daar denkt ze zelf ook niet over na, dat komt er gewoon uit. En daar plakken wij weer rifjes overheen die dan ook af en toe de vrije loop nemen, heftig worden of een heel andere kant op gaan. Andy en ik kunnen heel goed samenspelen op die manier. En Arnold is echt heel goed in vorm met zang en teksten. Dat pakt allemaal heel goed uit.” The Ex houdt er niet van stil te staan, en het nieuwe materiaal gaat weer iets verder dan op de laatste plaat uit 2018 in het weven van gitaarpatronen over ongewone ritmes , zo kenschetst Hessels het nieuwe werk.

Ter voorbereiding oefent de band de set, maar timmert het niet helemaal dicht. „Het is niet helemaal af. We laten nummers expres ook wel open, zodat er altijd nog iets geïmproviseerd kan worden of iets aangepast. Het heeft wel een soort logica en binnen dat kader laat je vrijheid. Bepaalde stukjes kunnen iets langer uitpakken of iets korter. En dat kan omdat we veel ervaring met elkaar hebben. In elke zaal speel je ook net weer even wat anders. Omdat de akoestiek anders is of je hebt net heel lekker gegeten, en dan speel je net even beter. Zo subtiel gaat dat. Meer vertel ik daarover niet”, grinnikt de gitarist.

Komt er dan ook een nieuw album? „We gaan eerst even een paar maanden spelen en dan kijken we hoe het gaat”, vertelt Hessels die uitlegt dat de ontwikkeling van nieuwe nummers nog weer in een stroomversnelling komt als ze live gespeeld worden. „We gaan wel een singeltje uitbrengen. Want een 45-touren plaatje voor ons 45-jarig bestaan leek ons wel een leuke flauwe grap.”

Tijdens de aanstaande tour speelt The Ex hun 2000ste concert. De band ontstond in 1979 uit de kraakscene in de regio Amsterdam en is sindsdien ondanks verschillende wisselingen in de bezetting altijd actief gebleven en muziek blijven uitbrengen. Ze drukken een stevig stempel op de muziekgeschiedenis. Vraag ChatGPT hoeveel bands The Ex als invloed benoemen, en er volgt een onvolledige maar toch lange lijst klinkende namen: van Sonic Youth, via Shellac en Nirvana tot en met Nomeansno. En die bands roemen ze om hun experimenteerdrift, de diy-ethos, het politieke engagement en de samenwerking met muzikanten, ook uit niet westerse landen.

Niet dat Hessels zich laat voorstaan door al die indrukwekkende referenties. „Zo kijk ik er niet tegenaan en het maakt voor mij niet zoveel uit. Maar als je er zo op terugkijkt is het toch wel.., nou ja, extreem eigenlijk.” Hij nuanceert het beeld dat daaruit kan ontstaan met een anekdote over hoe The Ex met Sonic Youth in aanraking kwam. Tijdens hun eerste tour speelden zij een voorprogramma in Paradiso. „Ik kreeg toen een telefoontje: ‘ik heb hier een band uit New York, die hebben niet genoeg geld voor een hotel, kunnen ze bij jullie slapen?’ En dus sliep Sonic Youth gewoon hier in huis. Die sociale omgang, daar krijg je als band ook weer inspiratie van, en dat krijg je ook altijd weer terug. De volgende stap was dat we op tournee gingen in Amerika met Sonic Youth. We kunnen ook goed met ze opschieten. En dat is voor mij ook belangrijk, misschien wel meer dan veel andere zaken.”

Als je Terrie Hesselt vraagt waar hij dan het meest trots op is, terugkijkend naar al die jaren, dan is het dat The Ex altijd het eigen pad is blijven volgen. Nooit zijn ze, als vele anderen waaronder tal van bands die hen bewonderen, in de verleiding gekomen om te kiezen voor een groter budget of meer roem. „Want dat klinkt voor ons absoluut niet als een verleiding! Je doet gewoon precies wat je wilt doen. Je hebt zin om mooie muziek te maken met mensen die dat ook allemaal onafhankelijk doen. En ja, dat geeft enorme inspiratie en voldoening, weet je”, zegt de gitarist met passie. „In al die jaren hebben we ons nooit ergens aan gecompromitteerd om groter te worden. We denken er nooit over om muziek te maken waarmee je in de hitparade komt. Dat interesseert ons allemaal niks. En dat is niet eens bedacht, maar dat zit gewoon niet in ons instinct. Het ging ons altijd puur om de muziek en om de leuke mensen die je tegenkomt. Dat enthousiasme is van beide kanten altijd zo blijven bestaan en dat is…, nou ja, uniek eigenlijk, denk ik.”

Tegelijkertijd stelt Hessels verrast vast dat hij toch al die jaren zijn brood heeft kunnen verdienen met zijn muziek, ondanks de compromisloze opstelling. Daarbij speelt de diy-instelling een rol. „Je doet alles gewoon heel efficiënt. En dan hou je precies genoeg over om ervan te kunnen leven.” Weer gebruikt hij een anekdote om dit te illustreren: „Toen we met Sonic Youth in Amerika gingen spelen, reisden zij met een nightliner en twee trucks; ze waren toen al heel groot. En wij reden er achteraan in een piepklein busje. Aan het einde van de tour bleek dat we er ongeveer hetzelfde aan hadden overgehouden. Dus toen moesten ze er weer even over nadenken, wat een onzin het eigenlijk is om alles zo groot aan te pakken. En zijn ze ook weer een beetje teruggeschakeld en meer zelf gaan doen. ”

„Ik ben er op zich wel trots op, dat we nooit zijn blijven hangen in een soort van ‘dit moet of dat’. We hoeven ook nergens aan te voldoen. We hadden ook net zo goed kunnen ophouden. Dat had ook gekund. Maar dat is niet zo en dat is te danken aan de inspiratie die er nog steeds naar boven komt bij iedereen in de band.”

„Het is een heel fascinerend avontuur. Weet je, ik heb nog nooit enige gitaarles gehad. Maar ik kan wel iets zeggen op dat rare ding. Dat inspireert. En dan… ik bedoel, wie had nou gedacht dat ik ooit met Han Bennik zou spelen? Dat is toch één van de beroemdste jazzdrummers van de wereld. Willen jullie met mij spelen? Het maakt verder niet uit, maar het werkt gewoon muzikaal. En dat is fascinerend, dat het geen grenzen heeft, muzikaliteit.”