„Spasmodique; dat is de chemie van vier mannen. Alleen die vier. Haal er één component uit weg en je krijgt iets anders. Arjo, Martin, Reinier en ik. Wij tellen met zijn vieren af en dan gebeurt er dit. Voor mij is dat de kracht van onze nieuwe plaat Six. Het is wat we zijn.”

„Eind jaren tachtig was Spasmodique ons leven. Het leverde bijna jaloezie op bij vriendinnen. Ik kan me wel herinneren dat daarover conflicten waren. ‘Sorry, ik kan niet vanavond want ik moet repeteren’. Vakantiedagen? Die zijn op want we moeten touren. We hadden onderling een sterke band en daar kwam weinig tussen. Nu is dat anders. Reinier bijvoorbeeld, die heeft het heel erg druk als geluidsman van De Staat. Twintig jaar geleden had ik hem dat misschien wel verweten: ‘Je kunt niet alles tegelijk en Spasmodique gaat voor’. We zijn nu vijftigers en meer individuen. Maar wel individuen die dat verleden in zich dragen: die herinneringen en de onderlinge verbondenheid.”

„Het bijzondere is dat we als band nog nooit zo blij met elkaar geweest als bij het maken van Six. Het begon allemaal met dat idee voor de boxset All And More die een overzicht biedt van ons hele oeuvre en eind maart verschijnt. Tien cd’s en drie dvd’s. Een levenswerk zou je kunnen zeggen. Het is een initiatief van twee fans en leverde een beetje een dubbel gevoel op voor de band. Want het was veel werk maar we waren er ook erg trots op. Het werkte als een soort van opruiming. Alles hebben we de afgelopen periode bekeken en kisten vol met bandjes beluisterd en beoordeeld. Dat heeft ons geïnspireerd. Ik luisterde nooit naar mijn eigen platen. Maar nu, met afstand in de tijd en een zekere objectiviteit, kwam ik tot de conclusie dat ik er niet ontevreden over ben.”

Inspiratie
Het lijvige overzicht All And More van het werk van Arjo Hijmans (gitaar), Martin Docters van Leeuwen (bas), Reinier Rietveld (drums) en zanger-gitarist Mark Ritsema wordt 27 maart gepresenteerd in Rotown, Rotterdam. Eerder deze maand verscheen al het nieuwe album Six. Ritsema lacht verlegen als hij vertelt over de ontdekking dat die oude opnames van zijn band ‘zo slecht nog niet waren’. Hij steekt met behulp van zijn Zippo nog een sigaret op, de ondergaande zon op zijn gezicht aan zijn werktafel in een torentje hoog boven het Zwaanshals in Rotterdams Oude Noorden.

„Vroeger had ik bij elke plaat wel iets dat voor mijn gevoel niet goed was. Of het was de persing of ik vond dat ik anders had moeten zingen. Maar nu met wat afstand kan ik zeggen dat het toch een mooi oeuvre is. Compromisloos, raak en urgent. Luisterend naar al dat materiaal hoor ik ook wat onze kracht was. Hoe gedisciplineerd we waren. Eindeloos herhalen en er niet van afwijken, ons helemaal in de spanningsboog van een nummer storten en collectief op het doel af. Ik hoorde ook hoezeer Arjo en ik met elkaar zijn vergroeid. Dat we als gitaristen elkaar aanvullen, veel respect hebben voor elkaar. Elk vanuit een heel andere benadering, maar als sterk tandem. Dat zijn allemaal elementen die we hebben gebruikt bij het maken van Six.”

„We hebben ons deze keer dus eens laten inspireren door onze eigen muziek. En zijn met veel energie aan die nieuwe plaat begonnen. Dat maakt ‘m voor mij ook zo krachtig en urgent. Op onze vorige plaat From Villa Delirium, ook al weer tien jaar oud, wilden we ons nog verbreden. Het is een soort van progplaat geworden; onze meest melodieuze ook. Nu ik daarop terugkijk denk ik dat we op die plaat niet gebruik hebben gemaakt van onze oerkracht. Die oerkracht hebben we weer hervonden. En die oerkracht is dat meedogenloze doormaaien. Daar zijn we goed in. We konden in de oefenruimte ook eindeloos doorjammen. Savanna Sweetheart op Six is in feite zo’n jam. Ik ben heel trots op dat we zo’n moment nu gevangen hebben.”

Apocalyps
Six opent onheilspellend. Je hoort geluiden die doen denken aan gejammer en gehuil. De teksten zijn – nog zo’n wezenskenmerk van Spasmodique – inkt en inktzwart en staan bol van de religieuze verwijzingen. Ritsema buigt zich diep over de tafel, haalt zijn handen door het haar en verzucht: „Het is een ingewikkeld verhaal maar zal het proberen te uit te leggen. Ik probeer een ervaring van een psychose te creëren. Bassist Martin en ik komen uit de geestelijke gezondheidszorg en hebben er ervaring mee. Ik heb in de teksten geprobeerd een psychose te simuleren door snel te werken en niet na te denken over wat ik opschreef. De teksten zijn een soort cut-ups van mijn aantekeningenboekjes. Alles wat er in mij opkomt probeer ik zo aan elkaar te verbinden. Dat zie je ook bij mensen die psychotisch zijn. Ze gooien alles op een hoop. Ze lezen in de Privé over Gerard Joling en verbinden dan aan Jezus, Jim Morisson en Che Guevara… met een geheel eigen logica waarvan je als buitenstaander denkt ‘die gast spoort niet’.”

„Die geluiden aan het begin van de plaat, ik zou bijna zeggen dat je daarmee onze wereld wordt ingezogen. Het is meer droom dan werkelijkheid. Gebaseerd op een psychotisch visioen van een kale cultuurloze apocalyptische stad. De metropool op zijn eind. Daar verwijst het beeld aan de binnenzijde van de platenhoes ook naar. Een primitief beeld uit de veertiende eeuw dat de Bijbelse Apocalyps verbeeldt. Toen ik het tegenkwam was ik er meteen verliefd op. Het sluit mooi aan bij het verhaal.”

„Het is misschien ook een kenmerk dat ons Rotterdams maakt dat we het niet alleen over het mooie maar ook over het lelijke van de stad hebben. Daar ging Spasmodique altijd al over. Toen ik dertig jaar geleden in het Oude Noorden kwam wonen kreeg ik een behoorlijke cultuurshock. Dat ik in een snackbar stond en er iemand plots naast mij in de vitrine lag tussen het glas en de kroketten. Er waren schietpartijen en geruchten over een oude man die hier op de brug zo maar vermoord zou zijn, waar het nummer Bloodbrothers over gaat. Dat sluimerende geweld maakte een enorme indruk op mij. Meer dan de Markthal of de Euromast doen.”

„Ik ben een keurige jongen uit Hillegersberg, maar ken inmiddels ook van de straat en dat is verbonden aan Spasmodique. Ik heb me daar destijds ook wel in gewenteld. Het ging gepaard met drank en drugs. Niet dat ik verslaafd was of er te diep inging; ik ben meer een observator. Ik maakte er natuurlijk ook deel van uit. Ik stond niet om negen uur in de ochtend in het Tramhuisje (legendarische Rotterdamse nachtkroeg, red.) te observeren. Ik was daar ook zelf. Tegelijk werkten we als band ook hard. We hadden allemaal een baan overdag en repeteerden drie keer in de week. We zopen niet voor een optreden. Liever niet zelfs, want we wilden dat niet missen en verpesten. Dat is misschien wel een verschil met veel Rotterdamse bands uit die tijd. Die waren bij wijze van spreken al naar de klote voor ze het podium op moesten. Wij waren daar meer berekenend in omdat we het optreden zo fantastisch leuk vonden. En we wilden gewoon goed zijn. Feesten én hard werken. Ook dat kun je natuurlijk als typisch Rotterdams beschouwen.”

Klaar
Six roept herinneringen op aan het werk van Spasmodique op hun hoogtepunt, eind jaren tachtig. Alleen wordt het gespeeld door vier heren, enigszins getekend door de tijd. „Natuurlijk is het nu anders. We zijn niet meer zo gretig als jongens van 22. We reden een nacht lang heen en weer naar Boedapest en sliepen op de vloer als het moest. Tien jaar lang hebben we met elkaar, op en in elkaar, in die bus gezeten. Meer uren in de bus dan op het podium. Eindeloos die weg af. En we hebben nooit ruzie gehad. Er waren heus wel eens ongemakjes, maar nooit heftig ruzie. Toen we in 1991 uit elkaar gingen waren we eind twintig, begin dertig. Dan krijg je andere prioriteiten en wil je ook wel eens een weekend thuis blijven. Nu zijn we vijftigers en meer individuen. We maken muziek meer vanuit een soort rust. Maar dan nog kunnen we behoorlijk intens spelen.”

„Ik kijk erg uit naar de tour: we hebben zes optredens staan. Wat er daarna gebeurt? We hebben nog geen toekomstplannen. Misschien gaan we door en maken een soundtrack of zo. We kunnen alle kanten op en doen wat we zelf willen. Ook weer gewoon tien jaar pauze nemen. Maar ik ga niet meer zeggen dat Spasmodique klaar is.”