„Ik wil hier komen wonen.” De frontman van The 113 vertelt in Salsability ronduit dat hij blij is weg te zijn uit het Verenigd Koninkrijk. Het is voor de band uit Leeds de eerste keer dat ze in Europa spelen. Daags erna als hij in Rotown staat te kijken hoe zijn collega’s Chalk gehakt maken van de volle zaal, herhaalt hij het nog maar eens met glimmende ogen. Let op Rotterdam, deze band wil zich serieus in onze stad vestigen.

Foto leader: Marcel van Leeuwen

Het is maar één voorbeeld van de misconceptie die Rotterdam eens per jaar wekt. Een dag of drie heeft de stad even veel weg van het Paradijs. En denken buitenlandse gasten dat het hier 365 dagen in het jaar een groot harmonieus feest is waar enkel uit bodemloze flesjes Blauw wordt gedronken.

Rotterdam kijkt terug op een sfeervolle en vlekkeloos verlopen Left of the Dial 2023 (LotD). Die gaat de geschiedenisboeken in als de editie waar zelfs aanhoudende regenbuien de pret niet konden drukken. Op voorhand zag het er qua omstandigheden niet best uit, maar in feite werkte het weer nog prima mee door de douche even uit te zetten speciaal voor de officiële opening in de Leuvehaven. Een festival in een havenstad, hoe mooier kan de aftrap dan zal als met het binnenvaren van een schip vol vrijbuiters en live muziek? Al waren er dit keer in feite meer momenten waarmee de start van het feest werd gemarkeerd. In Arminius is het magazine gepresenteerd dat de festivalorganisatie er tussen neus en lippen ook nog even bijmaakte afgelopen maanden. Mooi cadeautje voor alle bezoekers van het festival. En al snel daarna begon het pas écht met Rotterdams trots Tramhaus in Arminius, dat met een sterke set lekker opwarmde om zin te krijgen in meer. Om twee dagen later het festival af te sluiten in de grote zaal van Perron en iedereen met een glimlach om de mond, voldaan, tevreden en met een warm gevoel richting after party te leiden.

Wat is eigenlijk het geheim van dit festival? Waarom voelt het zo goed dat bezoekers en muzikanten en medewerkers er zichtbaar drie dagen volop van genieten en er achteraf in superlatieven over praten?

LotD was dit jaar opnieuw een fantastisch festival omdat meerdere elementen er samenkomen. Ten eerste het verhaal. In een genadeloze stroom berichten via social media wordt een beeld gecreëerd dat onwillekeurig onder je huid kruipt. En dat beeld is dat het een festival is waar je als liefhebber bij móet zijn omdat er het nieuwste van het nieuwste en het beste van het nieuwste te zien is. Tastemaker extraordinaire. Het effect daarvan is dat gelijkgezinden elkaar in de zalen ontmoeten; allemaal liefhebbers die op voorhand opgewonden zijn over het goud dat ze hopen te gaan ontdekken. Die zinderende sfeer proef je op LotD op je lippen. En het brengt een community bij elkaar; naast het bandjes kijken is het elkaar ontmoeten en een biertje drinken een hoogtepunt op zich.

Rond de muziek valt er voortdurend iets te beleven. Puristen zullen een karaoke bar niet direct op prijs stellen, maar zelfs de meest onvermurwbare sacherijn moet toch kunnen glimlachen om de petjes en ooglapjes rondgedeeld bij Band on a Boat, of om bezoekers ineens met cowboyhoeden te zien rondlopen die bij de line dance-cursus zijn geweest. De randprogrammering loopt over van speelse guitigheid. Je proeft, daar is bij het bedenken al veel plezier beleefd.

Een volgend bijzonder belangrijk element is de gun factor. De organisatie van het festival is diep geworteld in en totaal verweven met de Rotterdamse undergroundscene. Dat leidt ertoe dat – hoewel een kleine groep professionals tekent voor de organisatie – heel veel mensen zich onderdeel van het succes mogen voelen. Het festival is een prestatie van een groot collectief die het letterlijk op handen draagt. Een medewerker post na het festival trots een foto van vier collega’s die apparatuur een trap opsjouwen en onderstreept zo het idee dat we het met zijn allen maar weer mooi voor elkaar hebben. Dat gevoel strekt zich uit tot en met de lokale bezoekers die gewoon aan de kassa een ticket kopen; het voelt ook voor hen als ons festival. Een warm gevoel krijg je als je ziet dat achter de bar van Rotown oud-medewerkers weer eens de handen uit de mouwen steken en daarbij uitleggen dat ze het graag doen ‘voor Left of the Dial’. Rotterdammers gunnen het de organisatie en onszelf om een bijzonder geslaagd en superleuk festival te hebben. LotD gunt ook terug. Zo zien we dit festival een gratis programma gehost door Hard Of Hearing Magazine en staat een dj team van Dansende Beren plezier te maken achter de decks tijdens een after party in een bomvol Rotown. Die liefde komt ook weer terug in de vorm van een internationale gun factor, en past in de strategie van het festival richting werelddominantie.

Op LotD vervagen de grenzen voor-, op- en achter het podium. Dit jaar zag je bijvoorbeeld de leden van Tramhaus de ene dag op het podium staan, om ze de volgende in een van de zalen als stagemanager of technicus aan het werk te zien. We merkten dat vorig jaar ook al op dat bezoekers soms nog verbaasd reageren dat ze bandleden die ze bewonderen zo maar op straat en in de zalen tegenkomen. Dit jaar nog eens extra in de hand geholpen met het inrichten van een gezamenlijke eetzaal waar je kon dineren ‘like a star’, al voelde het misschien meer aan als snacken in een gaarkeuken. Aan de mogelijkheden je idolen te ontmoeten op LotD zijn natuurlijk grenzen. Puntje bij paaltje is er wel een ruimte waar de bands wel en het publiek niet welkom is. En die ontmoetingsruimte waar ze elkaar kunnen leren kennen is voor muzikanten één van de smaakmakers van dit festival. Net zo goed als het feit dat die grens tussen artiesten, medewerkers en publiek niet zo hard is getrokken. Op LotD zie je geregeld dat bands bij elkaar gaan kijken, over het festival struinen en dus ook volop in aanraking komen met hun publiek. En daar wordt wederzijds van genoten en werkt sfeerverhogend.

Absolute succesfactor die veel van het bovenstaande mogelijk maakt is dat de pakweg 120 bands op het festival meerdere keren spelen, en ook nog eens op verschillende locaties. De bands verblijven zodoende enkele dagen in Rotterdam, niet zelden een welkome afwisseling tijdens het toeren en even een rustpunt in het intensieve reisschema. Bovendien maakt het voor de muzikanten tot een feestje omdat ze ook collega’s aan het werk kunnen zien. Voeg daarbij dat het succesverhaal van LotD ook tot hen is doorgedrongen en ze vooraf veelal al wild enthousiast zijn dat ze er mogen spelen, een vlekkeloze organisatie die ook nog eens goed zorgt voor de artiesten, en het resulteert – een enkele uitzondering daargelaten – voor een opperbeste stemming op het podium. Enthousiaste muzikanten spelen tot de verbeelding sprekende concerten en dat werkt weer aanstekelijk op het publiek. Verhalen over welke bands echt leuk zijn om te gaan zien gaan vervolgens als een lopend vuurtje rond en dat zorgt voor nog meer reuring op de festivalvloer.

Dat lijkt het geheim van LotD. Zet gelijkgestemden bij elkaar, zorg er voor dat iedereen er al bij voorbaat zin in heeft, doe niet te moeilijk over een paar centen en maak het iedereen naar de zin, en zie, het resultaat is meer dan de som der delen. Als iets LotD 2023 kenmerkt, dan is het de opperbeste sfeer die de mindere kantjes voor het publiek als soms lange rijen en regen met gemak doen vergeven en vergeten, en een band uit Leeds er toe brengt te overwegen om naar Rotterdam te emigreren.

Uiteindelijk draait LotD om de muziek. Daar begint en eindigt alles mee. Dit jaar traden zo’n 120 acts aan. Nieuw is dat een aantal acts die zich op eerdere edities in de picture speelden, nu mogen terugkeren. Namen als Bad Nerves, BDRMM, Deadletter en Tramhaus, die intussen zijn uitgegroeid tot publiekstrekkers. Je kunt dat zien als een knieval voor de ticketverkoop en de ambitie te groeien door toch een soort headliners te introduceren, zonder ze als zodanig te benoemen of op de posters te zetten. Daarnaast is het aanbod overweldigend groot en opnieuw zeer divers; zowel in genre als in kwaliteit. Dat maakt je als bezoeker tot een goudzoeker in de regen.

Op LotD 2023 kun je van het ene moment op het andere wandelen van een burlesque show van Vanity Fairy, die gehuld in een spiegelend gewaad in haar eentje begeleid door een backing track sierlijk ronddanst en dramatische poses aanneemt – direct nagebootst door gebiologeerd toekijkende fans – in een kolkende show van Madmadmad, die hun naam eer aan doen met zwaar groovende elektronische punkfunk vol verrassende geluidjes, vet dansbaar ondanks de gestoorde wendingen. Of je wandelt van de energieke punkrock van Bad Nerves in een zaal waar aardig wat liefhebbers afkomen op de innemende show van Japans Haru Nemuri. De wilde mix van edm, barokke metal en pure pop is het toneel voor Haruna Kimishima om prachtig uitgedost ronddansend haar fans te betoveren. Zo beschouwd is de programmering zo divers als maar kan. Het verkent in genre de uiterste grenzen van wat wel wordt geduid als ‘alternatieve muziek’. Het heeft een plek voor artiesten van alle achtergronden en identiteit. Maar blijft tegelijk genoeg binnen de ‘alternative’ genregrenzen om een overwegend gelijk gekleurd publiek te trekken, maar wel in alle leeftijden en ‘shapes and sizes‘.

Wat betreft kwaliteit is het rijp en groen. Bands als The Itch en Max Fulcrum & The Win verkeren nog in een beginstadium van hun ontwikkeling. Dat herken je bij de een door houterig spel en de ander door foutjes die een band met wat meer meters op de teller niet meer maakt. Nu maken ze nog geen grootse indruk, maar je proeft de potentie. Dit type acts staat bijvoorbeeld tegenover bands als Silverbacks of BDRMM; twee bands die albums op hun naam hebben en heel wat live-ervaring in de benen. Silverbacks blinkt uit in het schrijven van intelligente stuiterende postpunk liedjes en speelt dat ogenschijnlijk moeiteloos in Rotterdam. De muzikale vaardigheid spettert niet alleen af van het songmateriaal, maar ook van het ragfijne vingervlugge gitaarwerk. BDRMM imponeert met hun in reverb verzopen postrock. De meer melodieuze liedjes van hun onlangs verschenen album I Don’t Know zoals It’s Just A Bit Of Blood blijven mooi overeind en komen goed binnen, maar worden afgewisseld door langere instrumentale stukken die de aandacht minder vasthouden. Je wordt toch nieuwsgierig hoe het zou klinken zonder dat echo-bad, dat de sound van BDRMM soms reduceert tot een mist van noise.

Met 120 bands op de lijst is het ondanks de herhaalde mogelijkheden ze te zien, onmogelijk niet iets te missen. Om het erin te wrijven; van wat we konden meepikken maakten er een paar echt indruk. Voorop CLT DRP uit Brighton (die al eerder in Nederland te zien waren, bijvoorbeeld op Sniester). Natuurlijk ligt Gossip op je lippen als je dit drietal aan het werk ziet. Maar de presentatie en stem van Annie Dorrett in combinatie met de elektronische begeleiding die aan Suuns doet denken en de niets verbloemende teksten, maken het tot een intense ervaring. Adult Dvd tapt ook uit het electro-vaatje maar past dat in meer ingetogen manier toe in hun indie waar Talking Heads en LCD Soundsystem in de door koebellen opgezweepte ritmes nooit ver weg zijn. Leukste liedje is toch Bill Murray en als dit nu de weg wijst voor de richting waarop zij zich ontwikkelen, dan is het de moeite waard ze te blijven volgen. Van geheel andere orde is Balderdasch. Jessica Matthews is de aandachttrekker met opvallende bril en vuurrood haar, zeker als zij de set opent met gigantische handschoenen aan die de indruk maken alsof je naar een poppenshow kijkt. Met twee muzikanten naast haar op keyboard en zang ontvouwt zich tot in de details uitgedachte en perfect uitgevoerde liedjes. Die subtiliteit is ver te zoeken bij The 113 uit Leeds. De band weet wel de zaal totaal op zijn kop te zetten met hun postpunk die een beetje het midden houdt tussen Idles en The Murder Capital. Niet bijster origineel maar door de energie waarmee het wordt uitgeserveerd een kandidaat voor de festivals tegen de tijd dat het weer zomer wordt. Over Tramhaus hoeven we in Rotterdam niet veel meer uit te leggen. Zowel bij de aftrap als bij de afsluiting trok de Rotterdamse formatie intussen trouwe fans die met een bijna verliefde blik en glimlach om de mond hun helden komen bewonderen. Thuiswedstrijd, bij voorbaat gewonnen. Het zijn de ‘love babies‘ van de scene in Rotterdam. En al het andere waar jij als lezer nu nóg enthousiast over bent, dat hebben wij jammerlijk gemist. LotD is desastreus als je lijdt aan fomo.

Vervuld van festivalheimwee is het reikhalzend uitkijken naar de aankondiging van de eerste tig bands die volgend jaar zullen aantreden, wat de organisatie en hun activiteiten op social media kennende vast niet lang meer op zich laat wachten. We kijken terug op LotD 2023, een mooie, sfeervolle editie, die zonder enige wanklank is verlopen. Ondanks de oproep die vrijdag klonk om uit solidariteit met het lot van Palestijnen even geen muziek te maken. Dat was wat geweest als daar massaal gehoor aan was gegeven in Rotterdam. Wat Eli Winter wel deed. In de Waalse kerk vulde hij zijn tijd op het podium door stil te zijn, met gesloten ogen. Op Instagram geeft hij uitleg over waarom hij geen noot speelde. ‘I didn’t necessarily plan to hold silence the whole set, but I did. If I didn’t, I wouldn’t have slept‘. Eli Winter is joods.